Web Nasıl Çalışır?

Bilgisayarın başına oturduk ve bir şeyi merak ettik: Web Nasıl Çalışır? Bunu anlamak için tarayıcımızı açtık, google’a girdik, sonra “Web Nasıl Çalışır” yazdık ve karşımıza en üstte bu yazı çıktı ve tıkladık okumaya başladık diyelim. Bu yazıda, bu yazıyı okuyabilmemiz için arkada nelerin çalıştığını ve bunların nasıl çalıştığını anlamaya çalışacağız.

İlk olarak adım adım neler olduğunu anlamamız lazım. Sonrasında ise bu olan şeylerin nasıl olduğuna bakacağız.

Bu yazıyı açmak için linke tıkladık:

1-> Tarayıcımız (Google Chrome,Firefox,Opera vs.) tıklama sinyalini anladı bununla ilgili veriyi işletim sistemimize gönderdi.

2-> İşletim sistemimiz paketi aldı modeme gönderdi

3-> Modemimiz bu paketi aldı ve internete gönderdi

4-> İnternette paket yolunu buldu sunucu paketi anladı cevabı geri internete gönderdi

5-> Paket tekrardan modeme modemden bilgisayarımıza, ordan işletim sisteminden tarayıcımıza geldi ve ordan da ekrana sayfamız geldi.

Böyle bakıldığı zaman bi sinyal bizden sunucuya sunucudan bize geliyor. Basitçe olan şeyler bu fakat kısaca 5 adımda özetlediğimiz bu olaylar zincirinde “aldı,anladı,buldu” gibi bazı kelimeler kullandık. Bilgisayar bilimlerinde maalesef anladı deyince kurtulmak olmuyor. Şimdi de daha derinden neler olduğuna bakalım.

Her şey yazıya tıklamamızla başlıyor. Ulaşmak istediğimiz site “www.aucyberclub.org” olsun. Tarayıcımızın ilk görevi bu adresin IP adresini bulmak. Bunun için “cache” dediğimiz bir tabloya bakıyor ve daha önce bu siteye girmişsek hiç uğraşmadan ip adresini buluyor. Eğer ki bulamazsa işletim sistemimize soruyor ve eğer işletim sistemimiz de daha önceden hiç gidilmemişse o zaman işler karışıyor.

DNS(Domain Name System)

Ev telefonlarının ilk yaygınlaştığı zamanlarda insanlar birinin telefon numarasını bulmak için dağıtılan adres defterlerinden alırmış ve aradığı numarayı oradan bulurmuş. DNS dediğimiz şey de aynı işi yapan bir çeşit adres defteri sistemi. “aucyberclub.com” aradığımız yer ve bu sitenin tam adresini bulabilmek için; belli bir hiyerarşiye sahip olan bu DNS sunucularına sormamız gerekiyor ve böylece adresin tam yerini bulabilmemiz mümkün oluyor.

Şimdi DNS’in ne olduğu hakkında birazcık fikrimiz var ve modemimiz de paketi göndermek için hazır. Modemi aldığımız zaman o hiç dokunmadığımız internet kablosunun nereye gittiğini açıklama vakti geldi.O kablo kullandığınız internet servis sağlayıcısına gidiyor. Evet öyle çok da ilginç bir şey değil. Bu kablo sayesinde modemimiz, internet servis sağlayıcısı(ISP)’nin “DNS Çözümleyici” dediğimiz sunucuları üzerinden gitmek istediği adresi öğrenebiliyor. DNS Çözümleyici’yi de bilgisayardaki “cache”in büyük hali gibi düşünebiliriz. Diyelim ki burası da bulamadı o zaman önce Root Server dediğimiz bir üst sunucuya soruyor, orda da yoksa bir üstteki Top Level Domain(TLD) sunucularına soruyor.O da bilemezse en son Authorative Name Server dediğimiz bi sunucu bize söylüyor. Yani dediğimiz gibi o ona soruyor o ona soruyor ve biri diyor ki sonunda abi ben biliyorum onun adresi ***.***.***.** diyor ve tekrar adres bizim işletim sistemimize kadar ulaşıyor.

Daha hiçbir şey olmuş değil. Nereye göndereceğimizi öğrendik şimdi ne istediğimizi sunucuya iletmek için paketi oluşturmamız gerekiyor. “aucyberclub.org” güvenli bir site olduğu için https ile bağlanmamız gerekiyor. Şimdi işler biraz daha teknik olmaya başlıyor.

HTTPS için paketlerimizin şifrelenmesi ve bunların SSL ya da TLS dediğimiz protokoller üzerinden şifrelenmiş haliyle aktarılması gerekiyor. Böylece “ortadaki adam saldırıları” gibi saldırılardan korunmuş oluyoruz. Protokol mü adam mı? diye soruyorsanız Network101 yazımızı okumanızı öneririm.

Son olarak paketimizi oluşturabilmemiz için bir takım metodları öğrenmemiz gerekiyor:

GET : URI kullanarak belirli bir sunucudan bilgi istemek için kullanılır. GET isteği ile sadece veri alırız ve herhangi bir değişiklikte bulunmayız.

DELETE : Adı üstünde karşı sunucudan bir şey silmek için kullanılır.

PUT : Sunucuda veri oluşturmak ya da güncellemek için kullanılır.

POST : Post da sunucuda veri oluşturmak için kullanılır.

Şimdi biz sadece linke tıkladık ve sayfayı görmek istiyoruz. Bu yüzden GET isteğinde bulunacağız. Paketimizi hazırladık ve fırlatmaya hazırız.

Paketi fırlatmadan önce bilmemiz gereken bir şey var, sunucu şu an açık mı? Bizi kabul edecek mi? Bunları öğrenmemiz için öncelikle sunucuyla aramızda TCP bağlantısı kurmamız gerekiyor. TCP’nin ne olduğunu merak ediyorsanız yine Network101 yazımızı okuyabilirsiniz. TCP bağlantısını kurduktan sonra HTTP paketimizi göndermeye hazırız. Paketi modemden adrese gönderdik ISP üzerinden kablolar aracılığıyla o routerdan bu router’a derken paketimiz gideceği yere ulaştı.

Yukarıdaki fotoğraftaki diz üstü bilgisayarların olduğu tarafı bizim kendi evimiz, diğer tarafı da ,duvar da dahi,l ulaşmak istediğimiz sunucu olarak düşünelim.

Paketimiz sunucu tarafına ulaştığı anda bu duvara toslayacak. Bu duvar birçoğumuzun duyduğu o malum Firewall(Güvenlik Duvarı,Ateş Duvarı). Firewall’un basitçe yaptığı şey aslında şu şu portlardan, şu şu adreslerden gelen paketlere izin ver diğerlerine izin verme demek. Bizim paketimizi firewall inceledikten sonra uygun olduğuna karar verdikten sonra içeri alacak. İçerisi de birçok farklı görev için gruplandırılmış çeşitli bilgisayarlardan oluşuyor. Mesela web sayfasındaki fotoğraflar için farklı bir sunucu, oturum için farklı bir sunucu olabilir. Bu, sunucu sisteminin tasarımına göre değişebilir. Biz şimdilik basit gidelim bir tane içinde Apache(bir çeşit web sunucusu) yüklü olan bir bilgisayara ulaştığımızı varsayalım. Paketimiz bu yazılıma ulaştıktan sonra yazılım bizim gönderdiğimiz paketin içeriğini okuyacak: “hmm GET aucyberclub.org demiş, o zaman bu siteyi ona geri gönderelim diyecek” o sırada aramızdaki TCP bağlantısı da devam ettiği için bizimle iletişimin kopmadığından emin olunca o da yine bir paket oluşturacak ve o paket sunucudan bize kadar yine uzuun bir yoldan geçip gelecek. Bize ulaştıktan sonra da yine işletim sistemimiz tarayıcıya bu paketi ulaştıracak. Tarayıcımız da bu paketi içindeki motor sayesinde ekrana yansıtacak.

Bu şekilde anlatılınca bile aslında çok yüzeysel kalan birçok konu var. Fakat kendi başına bir ders olarak okutulan webin nasıl çalıştığını her ayrıntısı ile tek yazıda anlatmak mümkün değil. Bu yüzden takipte kalın ve daha da derine ineceğimiz diğer yazılarımızı bekleyin.

Yazara ait diğer yazılar

Web Nasıl Çalışır?
GNU/Linux ve Özgür Yazılım
Hack Kültürü
Web Nedir/Ne işe yarar?
Linux Nedir/Neden?