WEB NEDİR, NE İŞE YARAR?

Artık hepimizin aşina olduğu “Web” kelimesini her yerde kullansak da az çok ne işe yaradığını bilsek de web’in tam olarak ne olduğunu ve nasıl ortaya çıktığını hiç merak ettiniz mi?

Bu yazımızda WEB’in nasıl ortaya çıktığını, şimdisini ve geleceğini konuşacağız.

WWW ve WEB ne demek?

İnternet dünyasında belki de en çok gördüğümüz kelimedir “www”. Aslında açılımı her şeyi açıklar niteliktedir: World Wide Web(Dünyayı Saran Ağ). Yani bizim web olarak adlandırdığımız şey aslında “www”yu ifade etmektedir. Tüm dünyanın kablolarla bir ağ gibi sarıldığını ifade eden kelime o zamandan günümüze tanımı tamamen doğru bir şekilde karşılamaktadır.

WEB’in Kısa Tarihi

“Hack Kültürü” yazımızda bilgisayarların nasıl geliştiğinden kısaca bahsetmiştik. Web ise bilgisayarların icadından çok daha sonra 80’lerin sonunda ortaya çıkmış bir teknolojidir.

Fakat web’den önce ARPANET’ten bahsetmemiz gerekiyor. Çünkü temelde internetin atası sayılır. ARPANET, şaşırmayacaksınız, askeri amaçlarla kurulmuş ilk ilkel internet sistemiydi. Bu sayede cihazlar arası iletişim sağlanabiliyordu. 90lara kadar henüz standart denilebilecek bir yöntem yoktu.

90larda da cihazlar birbirine zaten bağlanabiliyordu ve cihazlar arasında iletişim kurulabiliyordu fakat en büyük problem başka bir yerdeki bilgiye erişmek istendiği zaman bilgisayarlar arasında farklı diller farklı kablolar gibi sorunlardan dolayı bu iletişimin çok zor olmasıydı. Yine bu dönemlerde CERN’de yazılım mühendisi olarak çalışan Sir Tim Berners-Lee de bu durumdan rahatsızdı ve çözüm arama yoluna girişti. Aklına hyper-text diye bir protokol kullanmak ve bunu standart olarak kabul ederek cihazlar arasındaki iletişimi kolaylaştırabillmeyi sağlayacak bir fikir geldi ve bunu uygulamak için geliştirmelere başladı.

Bugün hepimizin bildiği üç temel teknolojiyi hazırladı:

HTML: Cihazlarda görüntülenecek metnin dili

URI: Benzersiz bir bağlantı, link. URL olarak da bilinir ve internet üzerinden herhangi bir sayfayı görmek istediğimizde o URL adresini girmemiz gerekir.

HTTP: Tüm cihazlar arasındaki anlaşılabilir olan köprüyü sağlayan protokol.

Sonrasında webin potansiyelini fark eden Tim bunun ancak webi herkese sağlanan ücretsiz bir hizmet olarak sağlarsa başarabileceğini anladı. Bunun için CERN ile anlaştı ve herkese açık hale gelen web bugünkü haline kadar evrildi.

94 Yılında ise web için, döneminin çok ötesinde, şimdinin bile ötesine geçmiş olan şu fikirler ortaya atıldı:

Merkezden yönetilmeme : Merkezi bir otoriteden web üzerinde herhangi bir şey yayınlamak için izin gerekmez, merkezi kontrol düğümü yoktur ve bu nedenle tek bir hata noktası yoktur… ve “sonlandırma anahtarı” yoktur! Bu aynı zamanda ayrım gözetmeksizin sansür ve gözetlemeden özgürlüğü ifade eder.

Ayrımcılık yapmama: İnternete belirli bir hizmet kalitesiyle bağlanmak için ödeme yaparsam ve sen daha kaliteli bir hizmetle bağlantı kurmak için ödeme yaparsan, ikimiz de aynı düzeyde iletişim kurabiliriz. Bu eşitlik ilkesi, Ağ Tarafsızlığı olarak da bilinir.

Aşağıdan yukarıya tasarım: Kodun küçük bir uzmanlar grubu tarafından yazılması ve kontrol edilmesi yerine, maksimum katılımı ve deneyi teşvik edecek şekilde, herkesin tam görüş açısı ile geliştirilmesidir.

Evrensellik: Herkesin web üzerinde herhangi bir şey yayınlayabilmesi için, dahil olan tüm bilgisayarların, hangi farklı donanımı kullanıyor olursa olsun, birbirleriyle aynı dilleri konuşması gerekir; nerede yaşıyorlar; veya hangi kültürel ve politik inançlara sahip oldukları fark etmeksizin. Bu şekilde, ağ, çeşitliliğin gelişmesine izin verir.

Mutabakat: Evrensel standartların işe yaraması için herkesin bunları kullanmayı kabul etmesi gerekiyordu. Tim ve diğerleri, W3C'de; şeffaf, katılımcı bir süreç ile , standartları oluşturmada herkese söz hakkı vererek bu fikir birliğine ulaştı.

Web’in Şimdisi

90’larda emeklemeye başlayan internet artık ayağa kalktı ve yavaş yavaş koşmaya başladı bile! Günümüzde internetin yanına IOT gibi modern terimler de eklendi. Artık internet insanların bilgiye erişmesinin çok ötesinde bir boyut aldı ve cihazların birbirleri ile iletişim kurması için bir zorunluluk haline geldi. İnternette gördüğümüz şeylerin hepsi toplam internetin sadece %5 lik kısmını oluşturmakta. Buzdağının görünmeyen kısmı ise kalan %95 ini oluşturmakta . Biraz da bu kalan %95’e göz atalım.

Buz Dağının Görünmeyen Kısmı Deep Web

Deep web dendiği zaman herkesin aklına popüler kültürle birlikte uyuşturucu, kadın ticareti gibi kötü şeylerin geldiğini biliyorum fakat burda küçük bir yanlış anlaşılma ve bilgi kirliliği var. Aslında o bahsedilen şey dark webdir ve bildiğimiz kadarıyla sadece internetin %3 ünü oluşturmaktadır.

Deep web ise arama motorları ve yetkisiz kullanıcıların erişemeyeceği her şey olarak özetlenebilir. İnternette olduğunu herkes bilir fakat bunlara doğrudan erişmek mümkün değildir. Örnek olarak mail hesabınızın gelen kutusu kısmı da aslında deep webdedir. Çünkü kimsenin burayı arama motoru ile bulması mümkün değildir. Ya da benzer şekilde bilgilerimizin saklandığı veritabanları, kurumlar için kurulan proxy ağları gibi şeyleri deep web’e dahil edebiliriz ve düşününce bu kadar büyük olması pek de şaşırtıcı değil.

Dark Web

Dark Web ise evet, işte yasa dışı işlerin döndüğü yer burası. Dark Web başlı başına bir yazıyı hak ettiği için şimdilik kötü şeylerin yapıldığı ,siyah şapkalı hackerların mekanı olarak bilsek yeter.

Web’in Geleceği ve Son Sözler

Yerine daha iyi bir şey gelene kadar webin hayatımızdan hiç çıkmayacağını var sayabiliriz. Fakat ilerleyen teknoloji ve kuantum bilgisayarlar gibi uçuk teknolojileri düşündüğümüz zaman kullandığımız internetin çok ilkel kalacağını düşünmek de yanlış olmaz. Henüz emekleme aşamasında olan Quantum Network bunun en güzel örneği. Kullandığımız internete nazaran çok daha gelişmiş(bknz Man In The Middle Saldırısı) güvenlik önlemleri sağlayacağı için geleceğin interneti olarak görebiliriz.

Yazara ait diğer yazılar

Web Nasıl Çalışır?
GNU/Linux ve Özgür Yazılım
Hack Kültürü
Web Nedir/Ne işe yarar?
Linux Nedir/Neden?