Linux Nedir/Neden?

Linux'un ne demek olduğunu ve neden kullanılması gerektiğinden bahsetmeden önce yazmış olduğumuz “GNU/Linux ve Özgür Yazılım” ve “Linux Sistemi” başlıklı yazılarımızı okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum çünkü burada bahsedeceğimiz Özgür Yazılım, Açık Kaynak, işletim sistemi gibi birçok terimin üstünde duracağız.

Linux Nedir?

Çok sade ve anlaşılır bir soru: Linux Nedir? Kısaca linux, bir işletim sistemi çekirdeğidir. Böyle söylendiği zaman hiçbir şey çağrıştırmadığının farkındayım. Çekirdek dendiği zaman önemli bir işe yaradığını anlıyoruz fakat bu “çekirdek” dediğimiz şeyin tam olarak ne işe yaradığına bir bakalım.

Çekirdek(Kernel) Ne İşe Yarıyor?

“GNU/Linux ve Özgür Yazılım” başlığında kısaca işletim sistemlerinin tarihinden bahsetmiştik ve çekirdek ve kabuk gibi şeylerle birlikte işletim sistemlerinin daha karmaşık ama bir o kadar da kullanışlı bir hal aldığını söylemiştik.

Kernel, yani çekirdek; basitçe, donanım ile uygulamalar arasında köprü görevi gören bir yazılımdır. Yani kernel sayesinde ekrana “Merhaba Dünya” yazdırmak için ekran kartına “bunu yap”, ya da monitöre “ekran kartı bu çıktıyı verdi bunu al yazdır” gibi emirler vermemiz gerekmiyor. Aslında çekirdek dediğimiz şey bundan ibaret! Peki bir de kabuk(shell) dediğimiz bir şey var. Bir de kısaca bunun görevine bakalım.

Kabuk(Shell) Ne İşe Yarıyor?

Kabuk da aslında kernel ile kullanıcılar ve uygulamalar arasındaki köprüyü kuran yazılım olarak tanımlanabilir. Aşağıdaki fotoğraf çok basit bir şekilde ne demek istediğimizi açıklar nitelikte. Shell’e komutu veririz, shell bu komutu kernel’a iletir ve sonrasında yapmak istediğimiz işlem gerçekleşir.

Modern işletim sistemlerinin birçoğu bu mantıkla çalışmaktadır. Örnek olarak en çok kullandığımız Windows, MacOS, İOS, Android; kernel-shell yapısındaki işletim sistemlerinden bazılarıdır.

Daha fazla detay için(linux sistemi yazısı)

Peki Windows ya da MacOS değil de neden Linux kullanmalıyız? Linux “tabanlı” işletim sistemlerinin artıları ve eksileri nelerdir? Şimdi de buna bakalım.

Güvenli - Özgür - Güvenilir

Linux tabanlı işletim sistemleri için en önemli üç özelliğin başlıktakiler olduğunu düşünüyorum.

Linux güvenlidir

Linux tabanlı bir işletim sistemi kullandığınız zaman çeşitli güvenlik riskleri ile karşılaşma ihtimaliniz dramatik şekilde düşer. Açık Kaynaklı olduğu için geliştirilme sürecinde çıkabilecek potansiyel güvenlik açıkları herkes tarafından görülebildiği için kısa sürede kapatılabilir. Devasa boyutta satırlarca koddan oluşan bu çekirdeği stabil tutmak çok zor olduğu için tamamen güvenlidir diyemeyiz fakat diğer işletim sistemlerine kıyasla çok daha güvenli olduğunu söyleyebiliriz.

Linux Özgürdür

Linux bir özgür yazılımdır. İşletim sistemini kullanırken istediğiniz parçasını değiştirebilir güncelleyebilir ve paylaşabilirsiniz. GNU/Linux dağıtımlarının içeriğinde yine birlikte gelen birçok 3. parti özgür yazılımlar ile lisans ve anahtar gibi dertlerle uğraşmak zorunda kalmazsınız. Bu yüzden günümüzde birçok sunucu linux dağıtımlarını kullanmayı tercih etmektedir.

Linux Güvenilirdir

Güvenilir olmak ile güvenli olmak farklı şeylerdir. Linux güvenilirdir diğer işletim sistemlerine göre çok daha stabildir. Beklemediğiniz hatalar, durduk yere çıkan mavi ekran hataları olmaz. Hataların sebebini anlamak ve hataları çözmek görece kolaydır.

Linux işletim sistemi kullanmaya başladığınız zaman fark edeceğiniz ilk şey özgürlük olacaktır. Bazı basit şeyleri terminalden yapmak başta size çok zahmetli ve anlamsız gelecektir fakat zamanla bunun çok daha pratik olduğunu fark edeceksiniz. Diğer işletim sistemlerini kullanmak araba sürmek ise linux kullanmak uzay gemisi kullanmak gibidir.

Peki nasıl indireceğim?

Eğer bir Linux dağıtımı indirecekseniz öncelikle çekirdeğin tek başına bir anlamının olmadığını hatırlatmak isterim. Bu yüzden geliştiriciler çeşitli amaçlara yönelik çeşitli GNU/Linux dağıtımları(distro) çıkarmışlardır. Bunlardan En popülerlerinden bazıları:

Ubuntu

Artık duymayan kalmamıştır herhalde. Minimalist bir tasarımla gelen ubuntu, yeni sürümler ve arayüz güncellemeleri ile modern bir işletim sisteminde olması gereken(uygulama marketi, kişiselleştirme gibi) her şeyi de beraberinde sunuyor. İlk defa bir Linux dağıtımı kullanacaksanız tavsiyem kesinlikle Ubuntu olurdu.

Linux Mint

Yine ilk defa Linux işletim sistemini kullanacak olan kullanıcılar için biçilmiş kaftan diyebiliriz. Linux Mint da Ubuntu gibi genel amaçlı bir kullanım sunuyor ve arayüz tecrübesi olarak Windows’a yakın bir deneyim sunuyor

Kali Linux

Siber güvenlik topluluğu olup da Kali Linux’tan bahsetmezsek olmaz. Kali linux bir siber güvenlik uzmanı için gerekli olacak neredeyse tüm temel “tool”ları beraberinde getiriyor ve bunları sınıflandırarak basit bir arayüzde sunuyor. Kali ve kullanımı başlı başına bir konu olacağı için burada saygımızı sunuyor ve devam ediyoruz.

ParrotOS

Ve benim favorim, kalbimin fatihi ParrotOS… ParrotOS da aynı Kali gibi ofansif güvenlik ve defansif güvenlik araçları ile birlikte geliyor. ParrotOS’un farkı ise kali’ye oranla çok daha fazla tool bulundurması. Bunun yanında yazılım geliştirmek için de birçok modül de yüklü halde geliyor. Ayrıca çok daha az kaynak kullanan bir işletim sistemi. Fakat Kali ile karşılaştırıldığı zaman en büyük eksisi az sayıdaki destekçi. Bu yüzden bazı zamanlar karşılaşılan buglar çok can sıkıcı olabiliyor.

Başlangıç için bu işletim sistemlerini Windows ya da Mac kullanırken deneyebilmek için VMWare ya da VirtualBox gibi emülatörler kullanarak sanal olarak çalıştırmanızı öneririm.

Peki Hangisi Bana Uygun?

Kendi kişisel tavsiyem eğer ki bir yandan linux öğrenip bir yandan da siber güvenlik ile ilgilenecekseniz Kali Linux başlangıç ve sonrası için hayatınızın sonuna kadar size yeterli olabilecek güçte bir işletim sistemidir. Fakat farklı amaçlar için kendinize uygun bir dağıtım arıyorsanız binlerce farklı dağıtım var. Eninde sonunda kendinize en uygun olanı bulacağınızdan eminim.

Eksileri hiç mi yok?

Elbette var! Linux işletim sistemlerinin belki de en büyük eksikliği uygulama eksikliği. Pazar payından dolayı geliştiriciler Windows ve Mac gibi işletim sistemlerine uygulamalarını geliştirmeyi daha karlı olduğu için tercih ediyorlar. Bu yüzden de her uygulamayı bulmak mümkün olmuyor. Fakat iyi yanı ise; yapılmış birçok uygulamanın özgür alternatifleri de saymakla bitmez. Bunun yanında eğer ki bir geliştirici iseniz şartlar sizi bir şekilde linux kullanmaya itecektir.

Sonuç

Bu yazımızda size Linux’un ne olduğunu ve neden kullanılması gerektiğinden bahsettik. Birçok artısının yanında eksilerinin de olduğu bir gerçek fakat bu da yine özgür yazılım felsefesinin benimsenmemesinden kaynaklı bir yanılgı. Umarız her geçen gün farkındalığı daha da artan özgür yazılım felsefesi bir gün GNU/Linux dağıtımlarının hak ettiği yeri bulmasını sağlar ve çok daha özgür bir gelecek bizi bekler.

Yazara ait diğer yazılar

Web Nasıl Çalışır?
GNU/Linux ve Özgür Yazılım
Hack Kültürü
Web Nedir/Ne işe yarar?
Linux Nedir/Neden?